4 ақпанда жыл сайын Дүниежүзілік қатерлі ісікпен күрес күні (World Cancer Day) атап өтіледі

  • Басып шығару
Толығырақ
Жарияланды 04.02.2021 15:40
Қаралды: 1122

Бұл күнді әлемдік қоғамдастықтың назарын осы жаһандық проблемаға аудару мақсатында қатерлі ісікті халықаралық бақылау жөніндегі Одақ (Union for International Cancer Control, UICC) бекітті.
 
2000 жылғы 4 ақпанда жаңа мыңжылдықта Парижде өткен қатерлі ісікпен күрес жөніндегі дүниежүзілік саммитте онкология бойынша ғылыми зерттеулерге жәрдемдесуге, онкологиялық аурулардың алдын алуға, пациенттерге қызмет көрсетуді жақсартуға бағытталған онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі Париж Хартиясы қабылданды.
 
Жыл сайын Дүниежүзілік қатерлі ісікпен күрес күні өзінің арнайы тақырыбында өтеді.
 
2019-2021 жылдары Дүниежүзілік қатерлі ісікке қарсы күрес күні "Мен бармын және Мен боламын" (I am and I Will) ұранымен өтеді.
 
Қатерлі ісік-бұл дененің кез-келген бөлігіне әсер етуі мүмкін аурулардың үлкен тобына арналған жалпы термин. Қатерлі ісіктің тән белгісі-бұл қалыпты шекаралардан тыс өсетін және дененің жақын бөліктеріне еніп, басқа мүшелерге тарала алатын қалыптан тыс жасушалардың тез бөлінуі, бұл процесс метастаз деп аталады. Метастаздар қатерлі ісік ауруынан болатын өлімнің негізгі себептерінің бірі болып табылады. Көп сатылы процесс барысында қалыпты жасушалардың ісікке айналуы нәтижесінде қатерлі ісікке дейінгі зақымдану қатерлі ісікке өтеді. Бұл өзгерістер адамның генетикалық факторлары мен сыртқы факторлардың үш категориясының өзара әрекеттесуі нәтижесінде пайда болады: физикалық канцерогендер (ультракүлгін және иондаушы сәулелену), химиялық канцерогендер (асбест, темекі түтінінің компоненттері, афлатоксиндер – тамақ өнімдерін ластайтын заттар және ауыз суды ластайтын мышьяк), биологиялық канцерогендер (кейбір вирустар, бактериялар немесе паразиттер тудыратын инфекциялар).

Ағзаның қартаюы қатерлі ісік ауруының тағы бір қауіп факторы болып табылады, жасына қарай қатерлі ісік ауруының ықтималдығы күрт артады.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) бағалауы бойынша қатерлі ісік әлемдегі өлімнің басты себептерінің бірі болып табылады.
Қатерлі ісіктің ең көп таралған түрлері: өкпе және сүт безі қатерлі ісігі; тоқ ішек және тік ішек қатерлі ісігі; простата обыры; тері қатерлі ісігі.
Балалар онкологиясында диагноздардың көпшілігі қан мен лимфа жүйесінің қатерлі ауруларымен немесе қатты құрылымның қатерлі ісіктерімен, көбінесе саркомалармен байланысты.

Қатерлі ісік ауруының негізгі себептерінің арасында, статистика көрсеткендей, дұрыс тамақтанбау жетекші орын алады. Екінші орында темекі шегу. Сондай-ақ, бояғыштары бар тағамдарды тұтынбауыңызды және үнемі дәрігерге көрінуіңізді ұсынады.

Қатерлі ісік ауруын ерте анықтаудың екі әдісі бар – сырқатты ерте анықтап диагноз қою және скрининг (ісік диагнозын ерте кезеңде жүйелі түрде жүргізу).
Онкологтардың айтуынша, бастапқы кезеңде ісіктердің барлығы дерлік терапияға бағынады, ал 99% жағдайда оларды хирургиялық жолмен емдеуге болады.
50 жастан бастап әр адам жылына кемінде бір рет онколог дәрігерге тексерілуі керек.

Әйел адам — гинекологқа, проктологқа және маммологқа уақытылы қаралуы керек. Ер адам — өкпе рентгенінен өтіп, асқазан, тоқ ішек және простата безін уақытылы тексеру қажет. Бұл тексерулер онкологиялық ауруларды анықтаудың ерте диагностикасы.